|
|
|
Ο όλεθρος και το πλήθος |
Περνάν οι πυροσβεστικές. Για ποιαν
από τις πυρκαγιές, κανείς δεν ξέρει.
ΟΔ. ΕΛΥΤΗΣ
ΕΜΠΡΟΣ ΣΤΟΝ ΟΛΕΘΡΟ, λένε, το ένστικτο μόνο μετρά. Πώς αντιδρά κανείς στον ίσκιο του κινδύνου; Σταυρώνοντας τα χέρια, ενδίδοντας στη βία του φόβου; Ή μ' εκείνη την απόφαση την αυτοματική τού πληγωμένου ζώου, που στριμωγμένο στη γωνιά κάνει τ' αδύνατα δυνατά για ν' αποτρέψει ακόμη κι όσα η ψυχρή λογική ισχυρίζεται πως είναι αναπότρεπτα;
Οι περισσότερες εικόνες που μας μεταφέρονται από τις εστίες της κρίσης των τελευταίων ημερών, δείχνουν ότι τα αντανακλαστικά μας ως εθνικού σώματος αργούν, ότι το συλλογικό μας ένστικτο, αν δεν έχει ήδη σηκώσει σημαία λευκή την παραίτηση, βραδυπορεί. Η ευκολία με την οποία μεταφράσαμε κιόλας την καταστροφή στη διεστραμμένη γλώσσα του μικροπολιτικού καβγά, αυτό μαρτυρεί. Γιατί φανερώνει ότι ούτε επίγνωση έχουμε των συνεπειών που έχει ο συντελούμενος αφανισμός της ελληνικής φύσης, ούτε τη βούληση καν να αντιμετρηθούμε σοβαρά με τους –ομολογημένα γνωστούς– παράγοντες που τον προξενούν. Και είναι αυτό πιο επικίνδυνο και από τον κίνδυνο τον ίδιο, πιο καταστρεπτικό κι από την ίδια την καταστροφή.
Μαθημένοι χρόνια τώρα, δεκαετίες ολόκληρες, να τρώμε τις σάρκες μας, όλοι εμείς που οικούμε αυτόν τον τόπο, ξέρουμε μόνο να επιρρίπτουμε στους άλλους την ευθύνη, ποτέ να αναλαμβάνουμε οι ίδιοι το μερίδιό της που μας αναλογεί – κι ας μας αναλογεί ενίοτε το μερίδιο του λέοντος. Οργιζόμαστε κι αγανακτούμε βέβαια, θρηνούμε και οδυρόμαστε, πράγματι. Όμως η οργή και οι θρήνοι μας εξανεμίζονται ανώφελοι γιατί δεν βρίσκουν άλλα αυτιά ν' ακουστούν. Και η πιο ιερή μας αγανάκτηση φαντάζει κούφια, χωρίς ραχοκοκαλιά, γιατί δεν βρίσκει ν' ακουμπήσει στην αγανάκτηση και στην κραυγή του άλλου. Λείπει η συλλογικότητα, η αίσθηση του Εμείς, η απόφαση ότι καθένας μας λογοδοτεί και πράττει για λογαριασμό και των άλλων, αυτών που υπήρξαν και αυτών που μέλλονται. Λείπει εντέλει η επίγνωση της κοινότητας, αυτή που δίνει φωνή και νόημα πολιτικό στις κραυγές, και κάνει το ιδιωτικό ξέσπασμα εφαλτήριο ομαδικής ελπίδας.
Η εικόνα του άναυδου μαυροφορεμένου πλήθους της Τετάρτης στο Σύνταγμα τα λέει όλα από μόνη της. Όχι, δεν ήταν "εκκωφαντική" η σιωπή του. Αν ήταν τέτοια, τούτο θα σήμαινε ότι ένα συγκροτημένο συλλογικό σώμα έλαβε επιτέλους την απόφαση ν' αντιδράσει, κι ότι αυτή η απόφασή του είναι τόσο προφανής, ώστε να περιττεύει ακόμη και η διατύπωσή της διά του λόγου. Όμως το πλήθος της Τετάρτης ήταν συρροή μεμονωμένων ατόμων, όχι συνεύρεση συλλογικού σώματος. Και η σιωπή τους εκεί, η σιωπή όλων μας, ήταν μια σιωπή αμήχανη. Γέννημα, αλίμονο, όχι μιας διαμορφωμένης υπερατομικής βούλησης, αλλά της ανημπόριας μας να φωνάξουμε μαζί, από κοινού –ακόμη και τώρα, την υστάτη στιγμή– ούτε καν αυτό: ένα όποιο σύνθημα.
Πρώτη δημοσίευση:
εφ. Η ΑΥΓΗ, Κυριακή, 2 Σεπτεμβρίου 2007
[ 2. 9. 2007 ]
|
|
|
|
|
